https://nowawarszawa.pl/stanislaw-wyspianski-odkryty-od-poczatku/

Stanisław Wyspiański, nazywany “czwartym wieszczem” doczekał się swojego miejsca w historii literatury i sztuki. Najnowsza książka “Stanisław Wyspiański”, pod redakcją Magdaleny Laskowskiej, przypomina czytelnikom, że był to artysta wielowymiarowy, a jego dzieła malarskie, rzeźbiarstwo, czy projekty mebli, na stałe wpisały się do historii sztuki.

Stanisław Wyspiański, to najprawdopodobniej jeden z najwybitniejszych polskich artystów XIX. Przez całe życie związany z Krakowem, który znajdował się wówczas w granicach Austro – Węgier, był jednym z najwybitniejszych artystów Młodej Polski Był dramatopisarzem, poetą, a także twórcą nowoczesnego teatru polskiego.

  Wyspiański wywodził się z rodziny artystycznej, co nie pozostało bez wpływu na jego cały życiorys. Jego ojciec Franciszek był rzeźbiarzem i fotografikiem, który po śmierci żony Marii z Rogowskich, przekazał w 1880 rok syna pod opiekę bezdzietnego wujostwa, Kazimierza i Janiny Stankiewiczów. Według historycznych źródeł byli to ludzie wysokiej kultury, a ich dom odwiedzali m.in. Jan Matejko, Józef Szujski, Karol Estreicher i Władysław Łuszczkiewicz.

Artysta kształcił się w mającym ogromne tradycje gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie wykłady odbywały się w języku polskim, a dużą uwagę przywiązywano do nauki historii Polski i historii literatury polskiej. To właśnie w tym okresie podjął pierwsze znane dziś próby literackie (interpretacja dramatyczna obrazu Matejki Batory pod Pskowem w 1886) oraz malarskie. W czasie pobytu w szkole nawiązał znajomości m.in. z poetą Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem, Henrykiem Opieńskim i Jerzym Żuławskim.

Postaci, które nie pozostały bez wpływu na całe życie artysty, a odniesienie do nich można znaleźć w twórczości Wyspiańskiego.

 W 1887, po złożeniu egzaminów maturalnych, Wyspiański zapisał się na wydział filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w latach 1887–1890 i 1896–1897 uczęszczał na wykłady z historii, historii sztuki i literatury, i rozpoczął studia malarskie w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, której dyrektorem był w tym czasie Jan Matejko. Jako wyróżniającemu się uczniowi powierzył mu współudział w wykonaniu zaprojektowanej przez siebie polichromii w odnawianym kościele Mariackim.

W poźniejszych latach Wyspiański był współzałożycielem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, a także kierownikiem artystycznym tygodnika literacko-artystycznego „Życie”, którego redaktorem naczelnym był wówczas Stanisław Przybyszewski.

Wyspiański był artystą wszechstronnym. Ogromnym uznaniem cieszyły się jego dokonania pisarskie, dramatyczne, ale jeszcze większym talent malarski. Malował nie tylko portrety i pejzarże, ale był znany również z projektów witraży, mebli, kostiumów i okładek książek. I właśnie na jego twórczości plastycznej i rzeźbiarskiej skupia się książka “Stanisław Wyspiański”, w której Magdalena Laskowska prezentuje bogaty przekrój twórczości artsty.

W albumie zobaczymy nie tylko jego najgłośniejsze obrazy, czy portrety, które zdobią ściany galerii, a także dzieła mniej znane.

Wyspiański zasłynął jako twórca prac wykonanych techniką pastelową, a Portret Józia Feldmana czy Helenka z wazonem to jedne z najbardziej rozpoznawalnych dzieł polskiej sztuki. Album Stanisław Wyspiański, opracowany przez Magdalenę Laskowską i zaprojektowany przez Lecha Majewskiego, prezentuje ponad dwieście prac Wyspiańskiego.

Ten bogaty materiał ilustracyjny przedstawiający najważniejsze dzieła – obrazy, rysunki, grafiki, witraże, dekoracje malarskie i meble – został wpleciony w niezwykle interesujące omówienie życia i twórczości artysty.

Album zawiera również szczegółowe kalendarium uzupełnione o fotografie prezentujące Wyspiańskiego oraz członków jego najbliższej rodziny i przyjaciół z lat szkolnych. Album przybliża postać artysty, który w swoim krótkim życiu zrealizował wiele wybitnych dzieł, które do dziś są podziwiane w najważniejszych galeriach i muzeach. 

Wyspiański zmarł 28 listopada 1907 roku. Kilka dni później odbył się pogrzeb artysty na koszt miasta. Został pochowany w krypcie zasłużonych w kościele na Skałce.